Deze tekst verscheen (met kleine wijzigingen) in Fylakra 4, 2016
Tekst: Rudi Borkus

Fylakon (de personeelsvereniging van N&S) en Fylakra werden opgericht in een tijd dat de verhuizing naar de Uithof en de verstrooiing van de Fysici over allerlei gebouwen plaatsvond. Om de samenhang tussen de personeelsleden te behouden en te bevorderen werden deze twee instituties opgericht. Fylakon is eind jaren negentig langzamerhand opgehouden te bestaan. Fylakra bestaat nog steeds! De eerste 7 jaar was het een blad ‘Van het personeel, voor het personeel’.

Eén van de typische gebruiken uit die tijd vind je in deze stukjes. Als er vrouwelijke personeelsleden in het huwelijk traden kon je er bijna steevast vanuit gaan dat er in dezelfde Fylakra of in de volgende aangekondigd werd dat ze uit dienst traden. Een gebruik dat in de huidige tijd nogal wat verbazing opwekt maar toentertijd schijnbaar heel gewoon was.

Vanaf 1964 komt er ineens de kreet: ‘Mededelingenblad van het Fysisch lab’ op de kaft te staan. Het blijkt dat in die tijd oprichter Bart van Zijl als hoofdredacteur is opgevolgd door prof. J.B. Thomas. Nu fungeert Fylakra ineens ook als officieel nieuwskanaal van de faculteit voor het personeel.

Van alle personeelsleden worden de jubilea, huwelijken, geboortes van kinderen, in dienst / uit dienst, diploma’s, cursussen etc. vermeld. Veelal waren dat bijvoorbeeld cursussen steno voor secretaresses, bemetel-diploma’s voor instrumentmakers en de behalers werden hiermee gefeliciteerd.

Fylakon komt in het blad dan voornamelijk voor in de rubriek ‘Fylakon fidenties’ waarin de uitjes, sporttoernooien, kaartavonden, filmavondjes ‘uit eigen werk’ en meer van die sociale gebeurtenissen werden aangekondigd. Fylakron was toen een zeer actieve vereniging blijkt uit de vele bedankbriefjes die zijn afgedrukt voor bijvoorbeeld cadeaus bij geboortes, fruitmanden bij ziekte en attenties voor huwelijken en verlovingen.

Verslagen van voetbalwedstrijden komen er ook vaak in voor. Meestal tussen studenten en personeelsleden. Studievereniging S² daagde geregeld de PV uit om tegen hen in het strijdperk te treden. Uit de verslagen bleek dat de studenten het meestal verloren, begrijpelijk overigens, in sommige verslagen wordt melding gemaakt van bier dat al in de rust werd aangerukt. Een andere studievereniging was A-E, deze werd echter niet te vaak uitgenodigd, het laatste verslag dat ik daarvan las werd S² met 0-5 verslagen. Het is echter toch nog goed gekomen, in 1971 zijn de twee verenigingen gefuseerd tot A-Eskwadraat.

In de beginjaren was men ook niet vies van opvoedkundige stukjes. Vaak verluchtigd met ludieke tekeningetjes.

Dat de faculteit nog redelijk overzichtelijk was blijkt uit het feit dat alle aankopen en abonnementen van de bibliotheek nog werden vermeld. Ook bestaan er lijstjes van apparatuur die werd aangeschaft, een greep daaruit: hoge druk scenonlamp, triode ionisatie manometer, servogor recorder, prikklok, studentstereomicroscoop… pagina’s vol. Alle publicaties en lezingen werden beschreven en natuurlijk ook de doctoraalexamens en promoties kregen een plaatsje in het blad.

Het waren tijden van grote verandering, niet alleen gingen de verhuizingen van start maar ook grote apparatuur als de tandemversneller werden geïnstalleerd. In diverse artikelen werd hier kond van gedaan, zowel van de installatie als van de werking. De eerste lasers werden aangeschaft en ook dat was groot nieuws.

Hoogleraren die in het buitenland waren geweest schreven daarover over het algemeen uitgebreide verhalen.

De eerste 10 jaar werden er veel tekeningetjes gebruikt ter illustratie, de tweede 10 jaar werd dat een stuk minder. Waarschijnlijk omdat de productie van stencillen naar kopiëren overging, vanaf 1974 komen de eerste foto’s in het blad.

In die eerste twintig jaar werden er per jaar 10 Fylakra’s uitgegeven waarbij alles natuurlijk met de hand werd uitgetypt door secretaresses die aan de redactie werden toegevoegd. Gelukkig is dat monnikenwerk achter de rug.